Antoine Lavoisier

Hayatıma ilham olan şahane kişiler serime ilk olarak Lavoisier ile başlamak istiyorum.

Hiçbir şey kendiliğinden yok olmaz, hiçbir şey kendiliğinden var olmaz, her şey dönüşür.

Bu sözü hatırladınız mı? Genelde fizik derslerinde enerji konusu anlatılırken bu sözden bahsedilir. Aslında bu sözün sahibi, hukuk okumasına rağmen hayatını kimyaya adamış bir bilim insanına ait. Büyük buluşlara imza atan ama hayatının sonu büyük talihsizlikle biten Lavoisier'e.

Paslı demir, passız halinden neden daha ağır?

Zengin ve asil bir Fransız ailesinin kendini bilime adamış oğlu Antoine Lavoisier'in aklına bu soru yatmadı. Ölçümler, pasın ağırlığının paslanmadan önceki demirin ağırlığından çok olduğunu gösteriyordu. Bu filojiston (yanma olayı gibi düşünelim) nasıl bir şeydi ki bir cismin içinden çıktığında o ismin ağırlığı artıyordu. Yanmanın başka bir açıklaması olmalıydı. Ve böylelikle yıllar sürecek bir deneyler dizisine girişti. Lavoisier yaptığı deneyler sonucunda yanma ve solunumda kilit rol oynayan bu yeni unsura 'OKSİJEN' adını verdi ve filojiston teorisine ölümcül darbeyi vurdu. Daha sonra yine isim babası olduğu 'HİDROJEN'in oksijen ile birleştiğinde suyun oluştuğunu, yani suyun eskilerin sandığı gibi temel bir unsur olmadığını da kanıtladı.

Lavoisier Fransız Devrimi'nin ilk yıllarında yeni bir ölçü sistemi tasarlanması için kurulan komisyona başkanlık etti. Bugün kullandığımız metre,litre,kilogram gibi birimleri içeren metrik sistemide ona borçluyuz aynı zamanda. Kimya araştırmalarına devam ederken Fransa'da devrim oldu. Lavoisier devrim öncesinde kraliyet adına vergi toplayan bir finans şirketinin hissedarlarındandı. Gelirlerinin bir kısmını bataklıkları kurtararak sıtmayı ortadan kaldırmak için harcamış olsa da devrimcilerin, vergi toplayıcılara duyduğu nefret dinmedi. Bir halk düşmanı olarak damgalanması ise hiç uzun sürmedi. Tutuklandığında, yani bundan tam 227 yıl önce 8 Mayıs 1794'te görülen mahkemenin hakimi Coffinhal, deneylerine devam edebilmesi için Lavoisier'in hayatının bağışlanmasını istediğinde ''Cumhuriyet'in bilimcilere de kimyacılara da ihtiyacı yoktur; adeletin işleyişi geciktirilemez'' dedi.

50 yaşındaki Lavoisier'nin aynı gün giyotinle idam edildiğini duyan dev matematikçi Lagrande ''Bu başı kesmeleri bi an sürdü, bir benzerini üretmeye belki yüz yıl yetmeyecek'' dedi. Lavoisier'nin eşyaları idamından bir buçuk yıl sonra ''YANLIŞ BİR KARARLA MAHKUM EDİLEN LAVOISIER'NIN DUL EŞİNE'' yazan bir notla iade edildi.

İdam kararını veren hakime ne mi oldu? O da verdiği kararın üzerinden üç ay bile geçmeden giyotinle tanışarak hayatına son verildi.